Vanaf je geboorte wandelt hij onzichtbaar met je mee. Hij slaat toe wanneer het hem uitkomt. Hier en daar. Bij jou, bij mij. De dood kent geen genade. De dood kent geen verschil. Vroeg of laat. Jij en ik, we komen er niet onderuit. Ongeacht je achtergrond, geloof of afkomst. De dood maakt voor niemand een uitzondering.
De dood heeft mij altijd gefascineerd maar toch moest ik er niets van hebben. Het stond ver van mij af. Ik kende het alleen van horen zeggen. Nooit had ik er van dichtbij mee te maken. Een bezoek aan een begraafplaats, om een roos op het graf van mijn overgroot oma te leggen, gaf mij maagkramp en alleen al praten over de dood bezorgde mij rillingen. Nee, de dood was iets raars en vooral iets wat op afstand moest blijven.
Met het overlijden van mijn beide ouders veranderde dit. Ik werd in één jaar tijd keihard geconfronteerd met de dood, verlies, verdriet, acceptatie en door gaan zonder… Vanaf dat moment realiseerde ik mij heel goed dat de dood er nu eenmaal is en er altijd zal zijn. De drang om iets te kunnen betekenen voor mensen die ook iemand verloren hadden werd hierna steeds groter. Ik weet hoe het is om door zo’n emotionele achtbaan te gaan. Juist hierdoor besloot ik mij toe te leggen op het maken van afscheidsreportages.
De eerste paar reportages voelden onwennig. Met een overleden persoon in één ruimte zijn was wel een dingetje. Maar ik stapte een onzichtbare drempel over en al snel was ik op mijn plaats waar verdriet en gemis vochten om de boventoon. Ik maakte sfeer- en overzichtsfoto’s zodat er voor de familie een blijvende herinnering ontstond aan deze droevige dag. Ik kreeg de kans om iets te kunnen toevoegen aan een uitvaart, plechtigheid, herdenking of condoleance. Hierdoor leerde ik de dood te accepteren. Het verdriet en grote gemis dat ik zelf nog steeds bij mij droeg, boog ik om in iets creatiefs. De uitvaartfotografie bleek uiteindelijk een onderdeel van mijn eigen rouwproces.
Ik kwam met veel verschillende en uiteenlopende families in aanraking. Geen enkele dienst was het zelfde. Sommige families en diensten waren zo bijzonder dat ze een blijvende indruk op mij hebben achter gelaten. Ook het werk van de uitvaartbegeleiders kreeg ik vanaf een heel andere kant te zien. Al het geregel achter de schermen maar vooral ook heel liefdevol en geduldig naar de families en alles met passie. Stuk voor stuk mooie mensen met ieder een eigen reden om zich in dit vakgebied te begeven.
Hoewel de uitvaartfotografie voor nu een gesloten boek is, koester ik wel alle ontmoetingen en herinneringen. Ze brachten mij zo veel meer dan alleen maar een bijdrage aan… Ik heb onzichtbare drempels genomen. Mijn eigen angst in de ogen moeten kijken en uiteindelijk overwonnen. Ik deelde in het verdriet van een ander, maar gaf ook wat van mijzelf. Ik was aanwezig op momenten waarop de mens zich van een heel kwetsbare kant laat zien. Ik mocht zien, ervaren en vooral voelen en kon hierdoor een stukje zijn van het groter geheel.
***
Deborah Hamar 
Sterkte. Goed dat je hierover schrijft. Ik zie veel sterfgevallen om me heen je gaat dat anders denken over de dood.
Een moeilijk onderwerp als dit op zo’n warme, respectvolle wijze bespreken met zoveel gevoel voor de betrokkenen, dat is niet iedereen gegeven. Goed dat je dit doet. Ik wist niet eens dat het bestond en ik kan me voorstellen dat zo’n liefdevol gemaakte herinnering helpt bij het verwerken van groot verlies.
De dood.. het geld voor iedereen, arm of rijk, jong of oud, we ontkomen er niet aan.. voor de één een uitkomst omdat ze niet verder willen lijden .. maar in de meeste gevallen vechten we.
Ieder heeft zijn verdriet op zijn manier, niemand vraag zich af hoe jij het verdriet verwerkt . zoals bij jou …ouders verliezen in één jaar tijd is toch ook niet acceptabel..
De wereld stort in.. je bent verdrietig, en toch gaat alles door.
Nu ben je jaren verder, je verdriet heb je gedeeld. Voor jou was het fotograferen een bijdragen om het verborgen verdriet een plaats te geven .
Kwetsbaarheid blijft💕
Dank je wel Janet 💞
Wat mooi geschreven. En wat goed dat je het kon doen en gedaan hebt. Ik moet ineens denken aan het nummer ‘Je mist ze zo’ van Simone Kleinsma. Ook zo mooi.
Een mooie en integere tekst
Stille groet,
Pff wat heftig om te lezen.. de dood, ik wil er niet eens over nadenken en al helemaal niet die van mijn ouders. Heel mooi geschreven.
Dat is een hele aprte tak van de sport, maar die ene keer dat ik gevraagd werd heb ik geen seconde getwijfeld. Ik heb de handgeschreven dankbrief uit Amerika altijd bewaard als herinnering hoe blij je mensen ermee kan maken. Mooie blogpost, heftig ook.
Ik zou het niet kunnen. Ik ben blijven hangen in die angst, nou ja nee het is geen angst, maar inderdaad een blijf ver van mij. Hier had ik nog een helelange tekst geschreven over de dood van mijn moeder maar dat heb ik weer verwijderd omdat zelfs erover schrijven mij nog moeilijk afgaat.
❤
Wat fijn en mooi dat het je heeft kunnen helpen met je proces. Ik heb zelf nog nooit van uitvaartfotografie gehoord. Bijzondere keus.
heel heftig en mooi geschreven, heb mijn moeder verloren toen ik 22 was en dat heeft mij wel aan het denken gezet. we hebben alleen niks met fotos gedaan
Lijkt me een heel bijzonder iets om te mogen doen. Mensen in rouw kunnen alle vormen van steun gebruiken denk ik.
Eigenlijk heb je best een heel mooi proces doorgemaakt, bewonderingswaardig
Inderdaad Linda. Iets wat ik mij achteraf pas realiseerde.
Heftig en meteen zo confronterend. Je beide ouders verliezen is zo heftig. Heel mooi geschreven
Mooi, respect dat je het bent aangegaan
Wat mooi dat uitvaartfotografie je zoveel heeft gebracht. Het lijkt me ook heel bijzonder. De dood is inderdaad een vaste levenspartner…
Sterkte toegewenst! Goed dat je hier over schrijft
prachtig dit!
Ik ben al heel veel geconfronteerd geweest met de dood. Ik heb er zelf ook geen angst voor, misschien net omdat ik het al zoveel zag… Ik vind het wel jammer dat het zo weinig bespreekbaar mag zijn. net daarom vind ik prachtig wat je doet! Doe je prachtig!
Ik heb een brok in mijn keel van je artikel. Goed dat je de herinneringen blijft koesteren. Persoonlijk vind ik de dood een fijn onderwerp, omdat het mij op een manier rust brengt. Is dat gek?
10 jaar terug had ik je, vanuit mijn perspectief, inderdaad voor gek verklaard haha. Nu denk ik daar heel anders over. Ik kan mij nu wel voorstellen dat dit een bepaalde rust geeft.
Dank je wel voor je mooie reactie 🙂
Wat heftig zeg! Lijkt me echt verschrikkelijk om dat mee te maken. Ik heb zelf weinig met de dood. Toen mijn opa overleden was en ik bij zijn lichaam stond voelde ik niks. Ja heel veel verdriet, maar ik voelde niks voor dat lichaam in die kist. Dit was gewoon een levenloos stuk vlees. Echt een heel raar gevoel was dat. Misschien omdat het de eerste keer was dat iemand waarvan ik hield overleden was.
Een moeilijk onderwerp om een stuk over te schrijven, sterkte, lijkt me heel erg om mee te maken
Wat een bijzondere manier om zelf met je eigen rouwverwerking om te gaan: er te zijn voor de ander op de meest kwetsbare en moeilijke momenten… Ik weet niet waarom je hiermee gestopt bent, misschien lees ik dat nog eens ergens. ❤
Iemand van je naaste familie moeten afgeven is altijd moeilijk en iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om 🙂
Wat heb je dit mooi geschreven! Ik wist niet dat dit bestond: uitvaartfotografie. Zelf ben ik niet bang voor de dood.
Tijdens de uitvaart van mijn ouders zijn ook foto’s gemaakt. Ik heb ze alleen nog nooit bekeken. Maar is vind het wel fijn dat ze er zijn zodat ik als de behoefte krijg ze toch kan zien.
Respect voor wat jij doet! Zo mooi beschreven ook.
Ik vind de dood niet een heel fijn onderwerp. Hoe meer ik erover nadenk, hoe enger ik het vind eigenlijk. Angst voor het onbekende..