Het boek “Lichter dan ik” las ik binnen twee avonden uit. Ik vond het zo’n bijzonder boek dat ik er een blog over schreef. Vervolgens kwam mijn vriendin met twee nieuwe boeken die misschien ook wel wat voor mij zouden zijn.
Beide boeken zijn persoonlijke verslagen van de tijd die zich rond de tweede wereldoorlog in Nederlands Indie heeft afgespeeld. In 1942 kwam Batavia onder controle van de Japanners en een deel van de stad werd als kamp gebruikt voor het interneren van Europese (vaak Nederlandse) vrouwen en kinderen. “De hel van Tjideng, een persoonlijk verslag van een Jappenkamp.” is het boek waarin ik besluit te beginnen.
Toegegeven, de titel nodigt niet echt uit om er eens fijn voor te gaan zitten. De kaft toont een zwart wit foto waarop een rij met buigende vrouwen te zien is. Waarvan ik later begreep dat dit het dagelijkse appèl was van de ruim tienduizend vrouwen die in een paar straten bijeengedreven waren en moesten zien te overleven onder leiding van kampcommandant Sonei.
“We moeten ons opstellen in rijen van tien, met ons gezicht naar Japan, de pink op de naad van de broek. En zwijgen. Ook de kleintjes. Wanneer Sonei er aankomt roept ze “Keirei” (buigt). We moeten dan op commando precies tegelijk buigen onder een hoek van 20 graden. Pas als we “Naore” horen mogen we weer omhoog komen. (soms pas uren later)”
Dit boek verteld de overlevingsstrijd van Beb Lengkeek. Beb reist in 1939 haar verloofde Dick achterna die eerder in de jaren 30 werk vond in Nederlands Indie. Twee jaar later nemen de Japanse troepen Java in. Beb is op dat moment zwanger van hun dochtertje en komt in het kamp Tjideng terecht. Gescheiden van Dick, met wie ze inmiddels is getrouwd, moet ze het alleen, samen met duizenden andere vrouwen, zien te redden.
Over WOII is heel veel geschreven. Een aantal van deze veelal fictieve en soms op waarheid gebaseerde verhalen heb ik gelezen. Ze gingen allemaal over de Duitse concentratiekampen, de Joden of de bombardementen in Rotterdam. Nooit eerder las ik iets over de vreselijke gebeurtenissen aan de andere kant van de wereld. Alle dieptepunten komen in dit boek voorbij. Langzame uithongering, ernstige lichamelijke en geestelijke mishandeling, urenlange appèls, overbevolking in de te kleine huizen en straten, slechte hygiene, zware lichamelijke arbeid en de dood.
“Ik verdeel wat ik heb zorgvuldig onder de mensen die het hardst eten nodig hebben. Daarna is er echt totaal niks meer. Ik ben klaar om te sterven.”
Met de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 kwam er een einde aan deze hel. Maar voor velen was dit te laat.
Tussen de regels door lees ik een aantal bekende plaatsen en ook wordt het Tjikinie ziekenhuis meermaals genoemd. Een bijzonder detail want mijn oma heeft daar gewerkt. Echter pas na de oorlog. De kans is dus heel klein dat ze Beb daar is ooit is tegengekomen.
De hel van Tjideng is niet geromantiseerd en het is ook geen mooi boek. Elise Lengkeek laat je door de ogen van Beb de gruwelen zien van een waargebeurd, rauw en pijnlijk verleden. Waarbij vele vrouwen in deze hel verbleven en ook nog eens gescheiden werden van hun familie, geliefden en vaak ook van hun, nog veel te jonge kinderen. De vraag was niet wanneer, maar of je elkaar ooit nog terug zou zien.
Deborah Hamar 
Wat doet dit boek met jou? Ik krijg bij het lezen van jouw blog al (naar) kippenvel… Wat doen wij mensen elkaar toch allemaal aan hè, wij zijn de wreedste soort op aarde, denk ik wel eens. Ik hoop dat je even lekker uit kunt waaien (met Poownie, ofzo), en dat je een fijne zondag hebt X
Het maakt mij vooral verdrietig . Te weten dat dit echt gebeurd is en nog steeds gebeurd. De mens is inderdaad het wreedste soort dat er bestaat.
Dank voor je reactie. Vandaag een heerlijke dag gehad. Jullie hopelijk ook?! 🤗
Ja, dat verdriet snap ik. Fijn dat je een heerlijke dag hebt gehad 🙂 (Hier is het even wat minder, maar dat hoort erbij)
Ik ben nooit zo van de oorlogsbodem, maar ooit ” Haar naam was Sarah” gelezen. Het maakte zoveel indruk.
Bedankt voor de tip.
We gaan voor dodenherdenking 2021 een film opnemen met als thema de jappenkampen en hoe een aantal zusters uit onze gemeente daar moesten doorbrengen. Ben heel benieuwd
Ha Mrs. T. Dat klinkt interessant. Wellicht zou dit boek (met maar 144 blz.) wel eens een leidraad voor de mensen kunnen zijn die op voorhand zich willen inlezen in deze ellendige geschiedenis. Succes met jullie project.
Dit boek klinkt wel heel interessant. Ik ben wel van die verhalen over de oorlogen en de geschiedenis namelijk. Naar deze ga ik eens kijken!
Het lijkt me een erg interessant boek om te lezen, dit zijn dingen die we nooit mogen vergeten, hoe gruwelijk ook. Opdat ze nooit meer gebeuren.
Dit genre boeken ligt mij een stuk minder, en zal ik niet gauw van de plank halen. Maar interessant klinken ze wel moet ik zeggen.
de gruwelen van de Jappenkampen zijn bepaald niet nieuw voor me…maar de laatste jaren vind ik het steeds moeilijker er over te lezen of naar te kijken
Mijn opa komt uit Indonesie. En wil nooit erover praten. Wel heb ik altijd korte stukjes van jappenkamp van ze gehoord. Lijkt mij verschrikkelijk
Jeetje,dit lijkt me een behoorlijk heftig boek zeg…dan besef je weer hoe gezegend wij zijn
Inderdaad. Als je sommige om ons heen hoort klagen… Die zouden dit soort boeken eens moeten lezen. 🙏🏼
Ik houd van geschiedenis(boeken), we kunnen er zoveel lering uit halen. Confronterend maar toch ook weer iets wat we nooit zouden mogen vergeten.
Lijkt me heel indrukwekkend. Omdat het echt zo was. Ongelooflijk. Net wat je zegt: wat doen mensen elkaar toch aan..
Het klinkt als een heftig boek, maar het is denk ik wel heel interessant om te lezen en ook belangrijk dat deze verhalen niet verloren gaan.
Dit klinkt echt als een heftig boek. Ik twijfel daarom of het wat voor mij is
Het is toch amper te geloven welke wreedheden er in een tijd van oorlog gebeuren 😮
Pfff… mijn opa heeft vroeger in een jappenkamp gezeten. Hij heeft er 1 keer met me over gepraat tijdens zijn leven. Wat hij allemaal heeft gezien en meegemaakt daar. Onmenselijk….
Wat een mooi boek. En dat je zo ook nog een stukje komt te weten over de historie van vroeger. Van de tijd van je oma.
Ik ken ook iemand die in de Jappenkamp heeft gezeten en wat het met mijn leven heeft gedaan. Hartverscheurend, vind ik dat.
Lijkt me een pittig boek om te lezen. Te gruwelijk om bij stil te moeten staan. Ik kan mij goed voorstellen dat je bent gegrepen door het verhaal.
ik houd van dit genre. helaas niet als luisterboek op spotify te beluisteren 😦
Pff. Lijkt me wel een heftig boek zeg, hou er wel van om zulke boeken te lezen, ook zeker zulke verhalen mogen niet vergeten worden. Ik zou hem wel graag ooit eens gaan lezen, bedankt!
ik lees geen boeken maar dit klinkt wel als een heftig boek. dat spreek mij dan wel weer aan om het te lezen