Terwijl ik op de gang sta te wachten blijft de stroom met mensen maar toenemen. Ik vraag mij af hoeveel mensen er in dat kleine kamertje kunnen zonder dat men op elkaars tenen aan het dansen is. “Wij komen nog even langs om gedag te zeggen!” Zegt één van de oudere mannen tegen mij. De jongste telg van het gezin komt waggelend aangelopen met zijn speen nog in zijn mond. “Opa toe” roept hij waarna hij door zijn moeder wordt opgetild en ze samen in de kamer verdwijnen. Iemand in de aangrenzende kamer maakt een grapje en de rest moet er hartelijk om lachen.

Na tien minuten komt de stroom mensen in omgekeerde volgorde weer opgang. Het lijkt wel een polonaise. Uk met speen en moeder als eerste. Hij zwaait nog even over de schouder van zijn moeder naar de achterblijver. De laatste persoon, een jonge dame, komt de kamer uit en knikt mij vriendelijk toe. Ik pak mijn spullen en loop als enige naar binnen. Net over de drempel blijf ik staan. Even daarvoor was deze kamer gevuld met heel veel mensen. De ruimte bruist nog van hun levendige energie en ik moet dat even op mij laten inwerken. Nu zijn er nog maar twee mensen over. Hij, en ik.

Het contrast had niet groter kunnen zijn. Voorzichtig loop ik naar het voeteneinde toe. Ik zet mijn tas naast mij neer. Ik kijk naar het onbeweeglijke lichaam dat voor mij ligt, terwijl mijn vingers langzaam de rand van de houtenkist beroeren. Mijn blik gaat van de bloemen aan het voeteneinde naar zijn handen op zijn buik. In zijn handen heeft hij een trouwfoto. De foto is al erg oud. De randen zijn versleten en her en der zitten er scheuren in. Deze foto moet vast veel voor hem betekenen. Voor mij ligt Opa. Zoals de hele familie hem noemt. Opa heeft voorgoed zijn ogen gesloten.

Ik pak mijn fototoestel om foto’s van dit afscheid te maken. Terwijl ik buk zie ik de jonge dame van zojuist bij de deur staan. Ze glimlacht naar mij en komt de kamer in. Voorzichtig legt ze een lok van Opa’s haar goed en begint dan te vertellen. “Hij kon niet meer. Opa was op. Heel zijn leven was hij een jolig en vrolijk mens. Hij vond het fantastisch om andere mensen in de maling te nemen. Zeker zijn kleinkinderen. Het leven is één groot feest! Zei hij altijd. Opa zag nooit ergens de ernst van in. Behalve toen een paar jaar geleden zijn vrouw hem werd afgenomen. Alzheimer. Oma begon van alles te vergeten. Zelfs wie hij was. Maar als hij in haar ogen keek dan zag hij, diep van binnen, nog het vuurtje in haar branden van de persoon die ze ooit was. Na meer dan 65 jaar samen te zijn geweest kwam er door die ellendige ziekte een einde aan.”

Een traan rolt over haar wang. “Ik heb er vrede mee dat hij er niet meer is.” Zegt ze. “Tussen de grapjes door keek Opa uit naar zijn dood. Doodgaan betekende voor hem een weerzien met Oma. Een groter feest kon hij zich niet voorstellen. Terug naar de liefde van zijn leven. Maar oh, wat zal ik mijn Opa missen!” Even ben ik stil. Ik kijk nog een keer naar de foto in zijn handen en begrijp Opa zijn verhaal. De laatste jaren heeft hij de foto gekoesterd als een vervlogen herinnering. Naar iets wat ooit was en waar hij zo naar terug verlangde.

We hebben nog een half uur voor de dienst begint en ik vraag haar of ze mij zou willen helpen met het maken van de foto’s. Samen leggen we de bloemstukken goed. Draperen de linten met tekst. Voor ik aan de foto’s van Opa begin legt ze nog snel een plukje haar in model. Ze lacht als ze mij aankijkt. Opa was ook erg ijdel. Als we klaar zijn lopen we samen naar de aangrenzende kamer. Daar  wordt ook weer gelachen. Ik krijg een champagneglas in mijn handen gedrukt wanneer er een toost wordt uitgebracht. Een man voor in de ruimte heft zijn glas en zegt: “Opa’s laatste reis is begonnen. Op weg naar Oma.”

Ik kijk de ruimte rond. Iedereen heeft er vrede mee, nu Opa’s laatste wens in vervulling is gegaan. Afscheid nemen is niet altijd makkelijk. Iedereen doet dit op zijn eigen manier. Dit afscheid was helemaal in Opa’s stijl. Want zoals hij het zag, was het leven een feest en zijn reis naar Oma het grootste feest van allemaal.